Krótka 6

aktualności

5 lat Domu Wiedemanna!
2025.07.09

Podsumowanie historyczno-kulturalnej działalności Domu Wiedemanna (2020-2025)

Latem 2025 roku mija pięć lat od otwarcia Domu Wiedemanna – jednej z najważniejszych instytucji kultury w Pruszczu Gdańskim. Miejsce to, mieszczące się w zabytkowym domu z przełomu XVIII i XIX wieku, niegdyś należącym do pruszczańskiej rodziny Wiedemannów, zyskało nowe życie dzięki rewitalizacji i przekształceniu w przestrzeń wystawienniczo-edukacyjną. Od momentu rozpoczęcia działalności w 2020 roku, Dom Wiedemanna stał się aktywnym ośrodkiem promującym historię, sztukę i dziedzictwo lokalne.

Od pierwszych dni funkcjonowania ważną częścią działalności były wystawy czasowe. Początkowo koncentrowały się one na lokalnych wątkach historycznych, jak w przypadku pierwszej ekspozycji poświęconej życiu dawnych Polaków zamieszkujących Pruszcz Gdański w roku 1920. Wystawie towarzyszyła gra miejska adresowana do uczniów pruszczańskich szkół, podczas której gracze odwiedzili obszary związane z dawnymi mieszkańcami oraz lekcję historii przeprowadzoną przez pruszczański oddział Związku Inwalidów Wojennych RP. W kolejnych miesiącach przestrzeń wystawienniczą zapełniła wystawa „Należy stworzyć niepodległe państwo polskie (…) z wolnym dostępem do morza. Powrót Pomorza i Kujaw do Polski 1918–1920”, opowiadająca o walkach dotyczących granic i genezy odrodzenia Rzeczpospolitej. W okresie świątecznym przy ulicy Krótkiej 6 otwarto „Świetlisty Park Świętego Mikołaja”, a w oknach oraz na zapleczu Domu Wiedemanna przez 3 dni pojawiał się Święty Mikołaj we własnej osobie, pozdrawiając mieszkańców Pruszcza Gdańskiego.

W 2021 roku Dom Wiedemanna kontynuował aktywną działalność kulturalną i edukacyjną. Zorganizowano liczne wystawy m.in. poświęcone osobie Ilse Scheutzow, historii spożywania trunków („Nun est bibendum”), mieszkańcom Pruszcza sprzed dwóch tysięcy lat czy księdzu Józefowi Walągowi. Nie zabrakło również wystaw multimedialnych i plenerowych, w tym „Zaginione podobozy Pruszcz Gdański – Rusocin” czy „Tu rodziła się opozycja”. W programie znalazły się także koncerty (z okazji Dnia Kobiet, Dnia Sybiraka, koncert piosenki francuskiej), konkursy (plastyczny o Katyniu, fotograficzny „Pruszcz zatrzymany w kadrze”) i webinary. Odbyły się także wydarzenia rocznicowe i rekonstrukcje historyczne, m.in. widowisko z okazji 3 Maja oraz rekonstrukcja wprowadzenia stanu wojennego. Rok zakończył się świątecznym wydarzeniem stylizowanym na dwudziestolecie międzywojenne.

Rok 2022 obfitował w wydarzenia artystyczne, historyczne i edukacyjne, ukazujące różnorodność zaangażowania placówki w życie kulturalne Pruszcza. Wśród najważniejszych znalazła się prezentacja dzieł Zdzisława Beksińskiego, która przyciągnęła ponad 5500 odwiedzających w ciągu zaledwie dziewięciu dni. Ponadto otwarto wystawę „Poczet Królów Polskich” Waldemara Świeżego i malarstwa lokalnej artystki ­– Rity Staszulonok. W 2022 roku odbyły się liczne wystawy o tematyce historycznej: „Zbrodnia Katyńska 1940”, „Obrona Wybrzeża 1939”, „13 grudnia ’81 – Solidarność w Pruszczu” czy „Polskie Symbole Narodowe”. Istotnym elementem działalności były również wykłady, konkursy oraz lekcje historii z udziałem rekonstruktorów. Zrealizowano także cykl wycieczek dla uchodźców z Ukrainy. Bardzo ważnym momentem roku było uhonorowanie Domu Wiedemanna wyróżnieniem Narodowego Instytutu Dziedzictwa „Zabytek zadbany” za udaną adaptację budynku dla celów edukacyjno-kulturalnych. Współpraca z Uniwersytetem Gdańskim zaowocowała nowymi inicjatywami naukowymi, zaś prężnie rozwijana działalność wystawiennicza sprawiła, że część ekspozycji z poprzednich lat zaistniała także poza murami Domu Wiedemanna.

W 2023 roku działania Referatu Ekspozycji i Dziedzictwa Narodowego nabrały znacznego tempa. Kontynuacją działań związanych z historią i lokalna tożsamością były dwie istotne wystawy: „Do dna. 50 lat archeologicznych badań podwodnych” przybliżyła działalność Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku, zaś w ramach wystawy pt.:„Architektura niechciana w Pruszczu Gdańskim i Powiecie Gdańskim 1920 – 1956 ” przedstawione zostały obiekty powstałe w okresie międzywojennym i powojennym, które dziś często budzą kontrowersje lub są niedoceniane, a stanowią istotny ślad po architekturze systemów totalitarnych – nazizmu i komunizmu. Latem zaprezentowana została malarska twórczość seniorów z Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Pruszczu Gdańskim. W październiku duże zainteresowanie wzbudziła kameralna wystawa „Wyczółkowski nieformalnie”, która prezentowała dziesięć mniej znanych dzieł jednego z najwybitniejszych malarzy Młodej Polski. Cennym elementem programu 2023 roku była także wystawa plenerowa „Ewolucja miejsca. Był sobie rynek…” prezentowana w przestrzeni miejskiej oraz kolejna edycja ekspozycji towarzyszącej konkursowi fotograficznemu „Pruszcz zatrzymany w kadrze”. Dzięki współpracy z partnerami zewnętrznymi wiele wystaw ponownie zostało wypożyczonych i zaprezentowanych w innych ośrodkach, m.in. w Malborku, Cieplewie, Elblągu i Nowej Soli. Dom Wiedemanna była także częścią wielowymiarowego projektu Europejska Noc Muzeów, w ramach której odbył się rajd zabytkowych samochodów i nocne oprowadzanie po historycznym budynku. W grudniu zorganizowano żywą lekcję historii upamiętniającą wprowadzenie stanu wojennego. Uczestnicy mogli obejrzeć rekonstrukcję zatrzymania demonstratorów przez milicję i ZOMO.

Kolejny rok prężnej działalności Domu Wiedemanna otworzyła wystawa malarstwa Marka Okrassy. Różnorodność prezentowanych prac była zdumiewająca, podobnie jak wielość tematów i przedsięwzięć historyczno-artystycznych. Salę wystawienniczą zdobiły litografie Marca Chagalla, międzywojenne malarstwo gdańskie z kolekcji Andrzeja Walasa, bogaty dorobek nieco zapomnianego artysty Erwina Elstera. Dom Wiedemanna gościł również wystawy tematyczne m.in. „W dawnej kuchni i w pokoju” ukazującą pomorską ceramikę użytkową z początku XX wieku, „Stolen Memory” – poruszającą historię ofiar nazizm. W okresie ferii zimowych zaproszone zostały dzieci i młodzież na wydarzenie „Retro Granie w Wiedemannie”, podczas którego zaprezentowano sprzęt komputerowy z lat 80. ubiegłego wieku. Na zeroką skalę rozpoczęła się współpraca z Wydziałem Architektury Politechniki Gdańskiej, która owocowała cyklem wykładów poświęconych lokalnej architekturze i historii Żuław. W ramach tego cyklu odbył się także spacer historyczny wzdłuż Kanału Raduni oraz zwiedzanie średniowiecznego Kościoła Podwyższenia Krzyża Świętego. Dom Wiedemanna w minionym roku był także przestrzenią spotkań autorskich – m.in. wokół książek o Marszu Śmierci, biografii Jerzego Urbana czy Lecha Bądkowskiego. W ramach Nocy Muzeów odbyła się druga edycja rajdu zabytkowych pojazdów oraz można było podziwiać dwie ekspozycje – „Gdańscy malarze okresu międzywojennego” oraz wystawę fotografii Marka Czarneckiego „Nasz (nie) bezpieczny świat”.

W pierwszej połowie 2025 roku Dom Wiedemanna kontynuował swoją misję. Rok rozpoczęła wystawa malarstwa inspirowana tematyką morską. Od lutego do kwietnia trwała natomiast pierwsza prezentacja rzeźby w Pruszczu Gdańskim. Ekspozycja obejmowała 18 prac Stanisława Horno-Popławskiego, w tym wielu znanych odlewów takich jak „Chopin”, „Gęsiarka” czy „Macierzyństwo”. W marcu zainaugurowano cykl spotkań z naukowcami Uniwersytetu Gdańskiego. Prof. Rafał Kubicki wygłosił wykład poświęcony codzienności wsi pruskich w czasach krzyżackich. Wiosną Dom Wiedemanna odwiedzili także najmłodsi goście w ramach warsztatów rzeźbiarskich zorganizowanych wokół książki „Bimalbi, Niedźwiedź i Parasolnik”. Kwiecień i maj przyniosły intensywny program wystawienniczy i plenerowy. Wystawa malarstwa Marka Wróbla, prezentująca ekspresyjne pejzaże inspirowane kolorem i światłem, zaowocowała współpracą z artystą przy okazji obchodów Europejskiej Nocy Muzeów. 17 maja pod czujnym okiem malarza można było stworzyć własną martwą naturę. Tego dnia miały miejsce także liczne pokazy pierwszej pomocy w ramach wydarzenia „Bezpieczna Noc Muzeów”, której zwieńczeniem był widowiskowy rajd samochodów marki Subaru. W kwietniu odbyły się także dwa plenery we współpracy z grupą Urban Sketchers Gdańsk, podczas których powstały wyjątkowe szkice najbardziej urokliwych zakamarków Pruszcza Gdańskiego – w tym także Domu Wiedemanna. Pod koniec maja rozpoczęła się wystawa prezentująca prace uczestników tych wydarzeń. Nie zabrakło także wyjątkowych spotkań. W maju gościem Domu Wiedemanna był Hartmut Wiedemann – potomek patrona instytucji, Hermanna Wiedemanna. Wizyta zaowocowała pozyskaniem wielu cennych informacji na temat dziejów zasłużonej rodziny.

Pięć lat działalności Domu Wiedemanna to czas wypełniony dziesiątkami spotkań, wykładów i inicjatyw, które połączyły historię, sztukę i społeczną energię mieszkańców Pruszcza i okolic. Dom Wiedemanna zaistniał na kulturalnej mapie regionu, nieustannie inspirując i edukując. To jednak nie koniec – przed nami kolejne lata wartościowych wydarzeń, artystycznych odkryć i spotkań z pasją. Dom Wiedemanna nadal będzie miejscem żywej kultury – otwartym, różnorodnym i pełnym pomysłów.

zobacz także

5 lat Domu Wiedemanna!
2025.07.09

Podsumowanie historyczno-kulturalnej działalności Domu Wiedemanna (2020-2025) Latem 2025 roku mija pięć lat od otwarcia Domu Wiedemanna – jednej z najważniejszych instytucji kultury w Pruszczu Gdańskim. Miejsce to, mieszczące się w zabytkowym domu z przełomu XVIII i XIX wieku, niegdyś...


Otwarcie “Teatru Obrazów”
2025.07.09

Za nami pierwszy pokaz „Teatru obrazów”, nowego, wyjątkowego projektu, który łączy malarstwo, muzykę i słowo w intrygującą opowieść. Po raz pierwszy mamy okazję gościć wystawę w tak nietypowej, multimedialnej odsłonie. Sztuka Ryszarda Wojnickiego zaskakuje, momentami...


Gdzie pochowano Hugo Wiedemanna?
2025.07.09

13 maja 1905 roku po długiej chorobie zmarł dr Hugo Wiedemann, syn Hermanna. Lekarz, społecznik, zasłużony dla Pruszcza, a szczególnie dla rozwoju pruszczańskiej oświaty. Informowały o tym liczne nekrologi zamieszczone w prasie regionalnej i pomorskiej. Zabrakło jednak szczegółowych ...