Krótka 6

historia

Kilka słów o pruszczańskich cmentarzach
2021.10.28
Pomnik Pani Józefy Krośnickiej

Nadchodzi listopad – czas pamięci o zmarłych oraz związanej z tym zadumy i refleksji. Warto zatem spojrzeć w tym okresie uważniej na pruszczańskie cmentarze oraz ich dzieje. Najstarszym z miejsc pochówków, o których będzie mowa jest niegdysiejszy cmentarz ewangelicki w Pruszczu. Czas jego powstania datowano na XVII stulecie. Znajdował się wokół terenu dawnego kościoła ewangelickiego (obecnie katolickiego pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świętego). Obecnie reliktami dawnego cmentarza są ceglane ogrodzenie, brama cmentarna z 1648 z inskrypcją, niewielka, pochodząca z drugiej połowy XIX stulecia również wzniesiona z cegły kaplica przedpogrzebowa. Ciekawostką są zachowane dwa pomniki nagrobne – kamień umieszczony na postumencie z wyrytą na nim inskrypcją, która upamiętnia Eugena Johsta (1878 – 1933) oraz znacznych rozmiarów płyta nagrobna – pozostałość grobowca rodzinnego.

Warto również wspomnieć o jeszcze jednym miejscu pochówku, którym był niezachowany cmentarz choleryczny – zmarłych w wyniku epidemii cholery w 1831 r. mieszkańców Pruszcza i okolic (łącznie 80 osób) upamiętniał niegdyś wysoki żeliwny krzyż.

Kolejnym nieistniejącym już obiektem jest dawny cmentarz katolicki otwarty w 1926 roku, który znajdował się przy dzisiejszej ulicy Wita Stwosza. Obecnie jego teren jest uporządkowany, a o grzebalnym charakterze miejsca przypomina m. in. zachowana lipowa aleja poprzeczna, murowana cmentarna brama oraz metalowy krzyż z informacyjną tabliczką. Dziś ma on również charakter szczególnego miejsca pamięci – na jego terenie znajduje się pomnik upamiętniający ofiary Katynia (których potomkowie mieszkają również w Pruszczu) w formie betonowego obelisku o nieregularnej powierzchni z umieszczonym w centralnym punkcie przedwojennym orłem.

W Pruszczu znajdują się także dwie użytkowane po dziś dzień nekropolie – jedna przy ulicy Spokojnej oraz druga najnowsza przy ulicy Cichej. Pierwszy z wyżej wymienionych cmentarzy jest miejscem spoczynku osób szczególnie zasłużonych dla Pruszcza jak ksiądz Prałat Józef Waląg (1910 – 1997) oraz historyk i autorka cennych publikacji z dziejów regionu Józefa Krośnicka (w tym samym grobie spoczywa także jej małżonek Jerzy Krośnicki), znajdują się tu także mogiły żołnierskie np. grób Mjra pilota Stanisława Książkiewicza (1929 – 2008) uczestnika ruchu oporu zgrupowania AK „Ponury” w latach 1943 – 1944 ps. Stach.

Najnowszy cmentarz komunalny przy ulicy Cichej został właśnie zmodernizowany i poważnie rozbudowany, dzięki czemu przez kolejne dziesięciolecia będzie służył mieszkańcom.

zobacz także

5 lat Domu Wiedemanna!
2025.07.09

Podsumowanie historyczno-kulturalnej działalności Domu Wiedemanna (2020-2025) Latem 2025 roku mija pięć lat od otwarcia Domu Wiedemanna – jednej z najważniejszych instytucji kultury w Pruszczu Gdańskim. Miejsce to, mieszczące się w zabytkowym domu z przełomu XVIII i XIX wieku, niegdyś...


Otwarcie “Teatru Obrazów”
2025.07.09

Za nami pierwszy pokaz „Teatru obrazów”, nowego, wyjątkowego projektu, który łączy malarstwo, muzykę i słowo w intrygującą opowieść. Po raz pierwszy mamy okazję gościć wystawę w tak nietypowej, multimedialnej odsłonie. Sztuka Ryszarda Wojnickiego zaskakuje, momentami...


Gdzie pochowano Hugo Wiedemanna?
2025.07.09

13 maja 1905 roku po długiej chorobie zmarł dr Hugo Wiedemann, syn Hermanna. Lekarz, społecznik, zasłużony dla Pruszcza, a szczególnie dla rozwoju pruszczańskiej oświaty. Informowały o tym liczne nekrologi zamieszczone w prasie regionalnej i pomorskiej. Zabrakło jednak szczegółowych ...